Een spannende bevalling, happy 2017 en een dagje ontspannen!

Lieve allemaal,

Daar zijn we weer! Een update vanuit Afrika! Allereerst: wat ontzettend leuk dat er zoveel mensen onze blog lezen! Soms laat het internet het toe even wat reacties te lezen en ook de reacties op facebook kunnen we zien, we vinden dit zo leuk!

Ten tweede: een heeeel happy new year! Wij hebben hier ook oud en nieuw gevierd, maar daar vertellen we later iets meer over.

Waar waren we gebleven? Oja, de nachtdiensten op de labour ward, waar ineens toch baby'tjes geboren werden! In de nachtdienst van 28 december maakten we een spannende bevalling mee.

Deze avond lagen er 3 vrouwen met weeën op de ward. Het leek allemaal nog niet hard te gaan dus de verloskundige zette een film op, daar konden wij mooi van meegenieten. Op een gegeven moment hoorden we een van de vrouwen vanuit de bevalruimte geluid maken, de geboorte van haar kind diende zich aan. Het was Anne's beurt om de bevalling te begeleiden. Na eventjes persen vond de verloskundige dat er ingeknipt moest worden. ingesneden in dit geval. De scharen hier zijn zo slecht dat er scheermesjes worden gebruikt waarmee sneetjes in de huid worden gemaakt. We begrepen de reden ervan niet helemaal. Het hoofdje van de baby werd hierna geboren en de navelstreng zat strak om het nekje. (Een stukje theorie: dit gebeurt bij veel baby's en is zelden schadelijk. Soms moet je voordat het kind verder geboren wordt, de navelstreng alvast doorknippen.) De verloskundige besloot de navelstreng door te knippen en Anne liet de baby verder geboren worden. Het baby'tje kwam slap ter wereld en ademde niet goed door. We hebben het goed afgedroogd en geprobeerd te stimuleren om goed te gaan huilen, maar het kindje liet niet veel zien. De verloskundige nam het mee naar de reanimatietafel om daar het mondje en neusje uit te zuigen, na nog wat prikkelen kwamen er langzaam wat zwakke huiltjes op gang. Veel was het niet, maar volgens de verloskundige voldoende. Pffff wát een opluchting. Jorien ging kijken hoe het hechten in zijn werk ging, Anne en Lotte zijn nog bij de baby gebleven, even goed in de gaten houden. De reden dat de baby het zo slecht deed is niet duidelijk te zeggen. Mogelijk deed ze het tijdens de bevalling al langer niet zo goed. Hier werd namelijk niet naar de harttonen geluisterd tijdens de bevalling. Ook had de baby in het vruchtwater gepoept en dus mogelijk vervuild vruchtwater ingeademd. Gelukkig is het uiteindelijk helemaal goed gekomen, dat is het belangrijkste. Ook was dit een interessante casus voor ons project, we konden goed observeren wat er wordt gedaan wanneer een baby niet direct een goede ademhaling laat zien. Voor ons was het heftig, er gebeurde veel in die paar minuten en we waren even bang geweest dat de baby dit niet ging redden. We zijn naar huis gegaan en hebben even nagepraat, erg fijn!

De hierop volgende nachtdiensten waren rustig. We slaagden er nog wel in om een interview af te nemen voor het project, mooi!

Dan oudjaarsdag en oudjaarsavond :)
Voor oudjaarsdag hadden we gepland om naar Mashitolo te wandelen, een dorpje verderop. Jaap, een van onze docenten, heeft zelf jarenlang met zijn vrouw hier gewoond en in het ziekenhuis gewerkt. Zij hadden een vaste housekeeper die voor hen werkte. Het is een jaarlijkse traditie geworden dat de meiden die naar Lubwe gaan de housekeeper bezoeken en een brief van Jaap meenemen en bij haar afleveren, wij dus ook. Het was een dik uur lopen naar het dorpje en het was een belevenis op zich. Al na 20 minuten hadden we een groepje kinderen om ons heen verzameld. Ze zien je, roepen heel hard naar hun vriendjes 'Umuzungu!' (blanke), rennen op je af en dan is het vechten geblazen om wie je hand vast mag houden. Vervolgens lopen ze gerust kilometers met je mee en worden het er telkens meer, zo gezellig! Uiteindelijk hadden we een slinger van zo'n 40 kinderen achter ons aan, wauw. We vroegen onderweg zo nu en dan even de weg, vrijwel iedereen herkende de naam van de vrouw waar wij naar op zoek waren en uiteindelijk wist een van de kinderen ons het laatste stukje te wijzen naar haar huis. De vrouw zelf was er niet, haar dochter wel. Zij ontving ons juichend, was helemaal blij. We mochten mee het hutje in en ze trok meteen een fotolijst van de wand vol foto's van Jaap, zijn gezin samen met haar moeder, erg bijzonder. We hebben even foto's bekeken, de envelop afgegeven en zijn we samen met de kindjes teruggelopen. Langzaam wordt de groep dan kleiner, steeds meer van de kinderen gaan weer naar hun eigen hutje terug.

Wat een bijzondere dag! We waren kapot en helemaal oranje van het zand bij thuiskomst. Even uitpuffen, eten en meteen weer in de benen: uitrusten was er nog niet bij, er moest nog oud en nieuw gevierd worden! We waren uitgenodigd voor het oud en nieuw feest in het ziekenhuis en werden zelfs opgehaald door de driver omdat het regende: luxe! Het feest was in een zaaltje naast het ziekenhuis. De drankjes stonden klaar op tafel en deze mochten we onbeperkt pakken, er werd leuke muziek gedraaid en al snel werden we de dansvloer op getrokken; want geen Afrikaans feestje zonder dansen! Iedereen danst mee, ook alle mannen, te leuk! Het was een erg leuke avond met collega's uit het ziekenhuis en Zambiaanse studenten die er stage lopen. Rond 23uur kregen we ineens allemaal een bord eten. Rijst met vlees en ei, erg grappig en gezellig. Vlak voor twaalven moesten we naar buiten gaan, daar hebben we afgeteld (wij dan, de Zambianen tellen op) en om twaalf uur ging de eerste vuurpijl de lucht in. Vuurwerk?! Dat hadden we niet verwacht, super leuk! Helemaal veilig was het niet, de tweede pijl bleef staan en ging op de grond af en even later vloog er nog een pijl over de heg waar daarvoor nog veel mensen stonden. Gelukkig niets ergs gebeurt. Na het vuurwerk hebben we binnen nog wat gedronken en gedanst, rond half 3 vonden we het welletjes: op naar bed!

Nieuwjaarsdag hebben we lekker uitgeslapen en rustig aan gedaan, zo hoort dat, toch?

In de week vanaf 2 januari hebben we meegelopen op de Children's ward van het ziekenhuis, de kinderafdeling. We zouden voor speciale cases op de verloskamers opgeroepen worden en verder konden we dan meedraaien op de kinderafdeling. Deze bestaat uit een zaal met zo'n 15 bedden, de ouders mogen de hele dag bij de kindjes zijn. Ook is er een aparte malnutrition ward, hier worden kinderen opgenomen die lijden aan ondervoeding. Het is mooi dat deze twee afdelingen gescheiden zijn, zo lopen de zwakke ondervoede kinderen geen kans om infecties of ziekten op te lopen door de andere zieke kinderen.

Maandag was een nationale feestdag waardoor het personeel van de 'outpatient department' een vrije dag had. Normaal doen zij de voorselectie van patiënten en sturen ze hen wanneer nodig door naar de Children's ward. Nu kwamen alle kinderen meteen naar de ward om daar geholpen te kunnen worden. Onze extra handen bleken meteen goed van pas te komen en de nurse leerde ons om sneltestjes voor malaria af te nemen bij de kinderen. Dit konden wij daarna gaan doen. Vrijwel alle zieke kindjes die komen, worden getest. Al gauw bleek dat hiervan veel een positieve test hadden; malaria is echt een groot probleem in dit land. Wanneer je er op tijd bij bent is het gelukkig met medicijnen goed te behandelen en mogen de kinderen daarmee vaak ook naar huis. Bij een paar kinderen was de malaria al zo ernstig dat zij opgenomen moesten worden om behandeld te kunnen worden met speciale medicatie. Er wordt hier veel gedaan aan de preventie van malaria, zo deelt het ziekenhuis zelfs klamboes uit. De lokale bevolking gebruikt deze netten echter liever als visnetten, zo dubbel, want je kunt je ook voorstellen hoeveel ze met een visnet kunnen...

In de loop van de ochtend werd een jongen binnengebracht met een slangenbeet. Dit is ook iets wat hier veel voor komt. De jongen was er slecht aan toe, buiten bewustzijn en aan het ijlen. Uit een sneltest bleek hij ook nog malaria te hebben. Hij had direct antigif nodig tegen het gif van de slangenbeet, dit was alleen niet voor handen. Het was even spannend of hij dit zou kunnen krijgen, maar dit is gelukt! Hij kreeg medicijnen tegen malaria en het antigif en in de middag was hij weer bij bewustzijn en kon hij zelfs weer wat eten!

De nurse van de middagshift gaf ons een tour over de ward en liet zien welke patiënten er lagen. Er lagen twee kinderen met mogelijke botbreuken, een röntgenfoto zou dit moeten uitwijzen maar er was op dat moment geen stroom. De kinderen kregen pijnstillers en moesten tot de volgende dag wachten. Wederom iets dat wij ons als Nederlanders maar moeilijk kunnen voorstellen.

Dinsdagochtend hebben we doorgebracht op de 'röntgenafdeling' van het ziekenhuis. Er was weer stroom en er konden dus röntgenfoto's worden gemaakt. Lotte zat al een tijdje te azen op een bezoekje aan de röntgenkamer, aangezien haar vader in Nederland als laborant werkt. Eindelijk kon dit, reuze interessant. Er is in het ziekenhuis slechts één man die röntgenfoto's kan maken en hij heeft ons laten zien hoe dit gaat. Waar in Nederland alles grotendeels digitaal gebeurt, gaat dat hier nog met de hand. Er gaat een cassette achter/onder het lichaamsdeel dat op de foto moet komen, de foto wordt gemaakt door een druk op de knop en dan moet de foto ontwikkeld worden. Dit moet in een speciale donkere kamer, de man deed dit volledig op gevoel: cassette open, foto eruit, in de ontwikkelmachine en dan kon het licht weer aan. Erg grappig, stonden we daar in het pikkedonker. Vervolgens rolde de foto uit de machine en konden we hem bekijken. Erg anders dan in Nederland, maar aan de andere kant gaat dit helemaal prima zo. Digitaal is leuk, maar dit werkt ook, mits er stroom is dan ;) De man ging aan het einde van de ochtend nog een echo maken van een zwangere, een klein echo apparaatje dat telkens uitviel en dan weer aan- en uitgezet moest worden. Het aparte is dat ze dit kunnen melden bij het Ministry of Health, dit slecht werkende apparaat zou dan ingenomen worden en er zou een vervangende worden gezocht. Een mooi systeem, ze willen dit alleen liever niet omdat er dan een tijdje geen echoapparaat beschikbaar is. Het is dus flink behelpen, wij met onze tientallen luxe, praktisch altijd werkende apparaten in elk ziekenhuis! Wel erg leuk om dit ook eens gezien te hebben hier, de echo ging verder namelijk precies zoals bij ons.

Woensdag en donderdag zijn we meegeweest met de nurse die veel op de malnutrition ward werkt. Hij heeft ons wegwijs gemaakt op deze afdeling en laten zien hoe je de staat van ondervoeding bij kinderen kan onderzoeken.

Wat je op de afdeling ziet is heftig. De kinderen zien er slecht uit, soms lijken ze jaren jonger dan ze in werkelijkheid zijn. Een van de kinderen was er duidelijk het slechtst aan toe, hij is 1 jaar oud en weegt amper 6 kilo. Zijn voetjes en gezichtje helemaal vol vocht, een symptoom van ernstige ondervoeding. Dit kindje is al meermaals opgenomen geweest. De reden hiervan? Voornamelijk armoede. De moeder van het kindje is HIV positief en was bang dit over te brengen via borstvoeding (hier zijn medicijnen voor waardoor er geen overdracht kan plaatsvinden tot 6 maanden) en zij heeft de baby dus geen borstvoeding gegeven. De vrouw was zelf ook mager, blijkbaar is er zo weinig geld dat het haar niet lukt om haarzelf en haar baby (en wie weet de rest van het gezin) goed te onderhouden. Vreselijk om te zien. Wat veel gebeurt is dat er bij ontslag vanuit het ziekenhuis zakjes/repen voeding meegegeven worden voor het kind om thuis verder aan te sterken, maar dat deze vervolgens verdeeld worden over het gezin. Iets wat je je goed voor kan stellen bij iemand die in armoede leeft. Het gevolg is wel dat een kindje gauw terug is in behandeling op de malnutrition ward. Schrijnende gevallen... je zou zo graag iets voor ze willen doen.

Op de Children's ward lag nog een jongetje met een open beenwond. Hij was uit een boom gevallen; dit gebeurt hier veel in dit seizoen. Er groeien momenteel veel mango's en de kinderen klimmen in bomen om deze te kunnen plukken. Het jongetje was een dag later pas gekomen omdat de wond wat leek te ontsteken. Helaas kon de wond niet meer gehecht worden. De wond moest vanaf toen iedere dag twee keer schoongemaakt worden met water en daarin opgeloste antibiotica. Het jongetje begon vaak al te huilen zodra de nurse hem ophaalde en tijdens het schoonmaken, waarbij er 10 watjes door de wond heen gehaald worden, schreeuwde hij het uit. We stonden er met huivering naar te kijken en voelden de pijn bijna met hem mee. Gelukkig konden we zijn leed iets verzachten met een ballon.

Vanuit Nederland hadden we namelijk ballonnen meegenomen. We hebben met de nurse uit het ziekenhuis overlegd en ze op de afdeling neergelegd en uitgedeeld aan de kinderen. Super leuk, we zagen de dagen erna telkens kinderen met ballonnen spelen! Ook hadden we bellenblaas mee, dit hebben we nog niet gebruikt maar toen we het demonstreerden aan de nurse wilde hij het meteen zelf eens proberen, daar hebben we erg om gelachen.

Vrijdag was het niet heel druk op de ward, niet veel nieuwe cases. Ook op de verloskamers was het rustig geweest deze week. Daar hadden we gelukkig ook niet veel gemist dus!

Zaterdag zijn we naar Samfya beach gegaan. We hadden eerder in de week van nurse James de tip gekregen om hierheen te gaan. We twijfelden zelf wat over een uitstapje voor ons vrije weekend, maar nu waren we om. James had het over Chita Lodge waar een zwembad zou zijn en een plek om te lunchen. Klonk ons als muziek in de oren! Zwemmen in het meer zou hem namelijk niet worden, tenzij we ons vrijwillig als krokodillenvoer wilden aanbieden... verstandige dames zijn we toch ook. We hadden de driver van de Sisters kunnen regelen. Je geeft hem geld voor benzine en lunch, hij brengt je naar je bestemming, gaat ergens lunchen en wacht je daarna weer op om je terug te brengen, echt ideaal! We hadden om 10uur afgesproken met de driver en die stond zowaar om 9.15 op de stoep... wij nog lang niet klaar natuurlijk, heb je je eindelijk aangepast aan Zambiaanse cultuur... We vertrokken om 10uur en werden afgezet voor de Chita Lodge, een luxe resort in aanbouw met lodges waar je kan slapen. Voor 5 euro p.p. kregen we een ligbed+badlaken bij het zwembad en er was een barretje voor drankjes. We hebben gewoon 5 minuten om ons heen zitten staren naar alle luxe die we zagen, we waren het echt niet meer gewend. We hebben een heerlijke middag gehad. Lekker liggen lezen in de zon, een bordje chicken wings en patat als lunch en daarna even zwemmen. De driver wilde ons ook nog een ander stuk van Samfya beach laten zien, dus daar zijn we ook nog naartoe gereden. Daar was het ook super mooi! Een rustig stukje strand met mooi uitzicht waar allerlei mensen zaten te barbecuen. Zeker de moeite waard.

Eenmaal thuis allemaal even onder onze luxe douche door en ons ingesmeerd met (thanks Jorien for saving our lives) aftersun. Het Afrikaanse zonnetje is namelijk een felle tante en voornamelijk Jorien en Lotte zijn lekker rood geworden. Zij hadden het in elk geval niet koud afgelopen nacht.

Nu is het zondag en hebben we een rustdagje. Nog maar één week tot we uit Lubwe vertrekken om naar Livingstone te gaan en nog maar twee weken tot we weer naar Nederland vliegen. Het gaat heel snel ineens!

We vermaken ons nog prima. De sudoku's, logikwis en andere puzzels zijn niet aan te slepen, er zijn al aardig wat boeken gelezen en de scoreblokjes van ons favoriete spelletje qwixx raken al aardig op.

Een ding dat steeds vaker voor komt is, hoe zal ik het noemen... voedingfantaseren. Het sluipt er langzaam in dat er, tijdens het eten van rijst/pasta met tomaat, uitspraken uit onze mond komen als: 'Weet je wat lekker is? Babi Pangang...' of 'Oh als ik thuis ben, maak ik lasagne...' werkt het? Nee. Maar je kan wel even lekker fantaseren. We hebben wel een nieuwe toevoeging aan onze maaltijden: ketchup. Gescoord bij ons favoriete winkeltje in het dorp, die man heeft werkelijk alles, het smaakt als een kruising tussen curry en tomatenketchup en het verrijkt zowel pasta als rijst, helemaal mooi.

Even denken... zijn er verder nog belevenissen of goede toevoegingen? Ik denk het niet. Dit was het voor nu weer even. Vanaf morgen lopen we mee op de MCH: mother and child healthcare. Daar vinden o.a.  zwangerschapscontroles, bloedtests en vaccinaties van de kinderen plaats. We zijn erg benieuwd! Ondertussen zullen we bezig gaan met de presentatie van ons onderzoek. Deze is op vrijdag. In de volgende blog zullen we vertellen hoe deze is gegaan.

Hopelijk was het weer leuk om mee te lezen. Tot de volgende!

Liefs,
Anne, Jorien en Lotte